35 maandag 8 april 2013

Niemandsland-in-de-lucht.
Leeg. Leeg. Leeg. Alles en iedereen achterlaten valt me zwaar. De stress van het vertrek – 16 kg overbagage en een rit naar de airport die geheel anders verloopt dan gepland en daardoor niet behoorlijk afscheid kunnen nemen – is in een klap in mekaar gedonderd. Stress maakt plaats voor terneer geslagen zijn. Tom Waits “Grapefruit moon” maakt het er niet beter op. Ik ben aangeslagen en realiseer me met een schok - alsof ik dat al niet maanden weet - dat ik Tapha, Matou, Malang, Djanko, Mama, Saliou, Arrogi, Veronica, Ebrima, Adji, Omar, Oumi, Mariama en Dudu minimaal tweemaanden niet zal zien. Als ik straks in Nederland ben zal ik wel in beslag genomen worden door dagelijkse beslommeringen, maar nu is het afzien. Wat stond Tapha daar stilletjes in de hal van de airport. Wat ging er in hem om? En Mama en Matou? Snel stop ik ze nog wat geld toe. Voor de terugweg. En hier, voor de komende weken ontbijt. Malang vermaakte zich nog het best, op het trapje met zijn blikje Fanta orange.

Terug naar zondagochtend. Vroeg nog, half negen, mijn benen zijn stijf en mijn voeten willen niet. Als ik water haal bij de put laat Saliou me voorzichtig weten dat Arrogi misschien wel een heerlijke maaltijd gaat koken voor de lunch. Het wordt de laatste zondag hier. Ik heb al tijden niet meer mee gegeten en van vis kopen kwam het ook niet al te vaak sinds ik mijn tijd verdeel over Kartong en Gunjur. Ik doe het graag nog een keer. Met de kindertjes naar de rivier op zondagochtend. Ontbijten bij Sulijman in de Bantaba met in Ovaltine gedoopt stokbrood. Verrast springt Veronica met haar zusje in de jeep. Malang halen we onderweg op. Feest. Bij de rivier zijn nog enkele vrouwen bezig de bonkavissen te verdelen over diverse plastic teilen. Ik kan er nog steeds geen systeem in ontdekken. Of ze met mij mee terug kunnen rijden. Ik kijk spijtig. “Mas! Mas!” Sorry, maar we gaan hier rustig een broodje eten. Even later verschijnt een gedeukt blauw busje. De teilen worden ingeladen. De vrouwen stappen naast de bestuurder in. Tien dalasis per persoon en vijf voor een teil met vis. Levert zo’n tochtje toch even gauw 100 tot 150 dalasis op. “The best you can do is to send a car from Europe. Easy money.”zegt Sulijman. Best, denk ik, en zie het gedoe voor me in verband met invoeren van mijn eigen jeep. Nee dank u. Uit zijn radiootje schalt kerkmuziek. “Hoe zit het Sulijman, geen salsa vandaag?”. Hij rommelt wat aan de antenne en draait aan wat knoppen. Na veel gekraak komt de salsa langzaam tevoorschijn. “May I have a dance with you?”grap ik. Sulijman laat zijn half gesmeerde broodjes in de steek en neemt een danshouding aan. Losjes bewegen we ons op de Cubaanse muziek. Heerlijk. De vrouwen verderop kijken ongelovig op. Ik lach naar ze en steek mijn duim op. Dit neemt niemand me meer af.

Nu terug naar huis. Robert, de eigenaar, komt aan als ik vertrek. Ik zal nu echt moeten beginnen met schoonmaken. Ik los wat Omo op in water. Het afwasmiddel lijkt het water alleen maar vet te maken en stinkt bovendien naar afgewerkte olie. Na twee uur vind ik het welletjes en spuit de laatste fruitvliegen naar de insectenhemel.
Tijd om tot een beslissing te komen over wat ik ga opslaan. Alles wordt zoveel mogelijk in Gambiaanse ijzeren kisten gepakt. Gezellig met sjablonen gedecoreerde kleurige kisten. De koffer voor Nederland moet maar morgenochtend. Hoewel ik Tapha beloofd heb ’s ochtends met hem naar Sanyang strand te gaan.

Om drie uur heb ik met Oumi afgesproken om te gaan kijken naar de boot op het strand.
Het strand is vol met kleurige bootjes, netten boetende vissers en vrouwen die zittend in het vervuilde zand zeeslakken schoonmaken. We zijn op weg naar de houten piroque die naar ons genoemd zal worden: Tineke1 en Tineke2. Oumi, in gouden kanten jurk alsof ze naar een gala gaat – schrijdt sierlijk voor me uit. Haar dochtertje Mariama volgt haar jengelend op metallic rode muiltjes. De hakjes steken diep in het zand. Met mijn manke poot in Birkenstock sandalen is er geen groter contrast denkbaar. Plots draait Oumi zich om en probeert duidelijk mij het uitzicht te beletten. ”Tineke, close your eyes please!” Braaf hou ik halt en Oumi gaat verder met opgewonden stem: “turn around and look!” Als ik mijn ogen weer open kan ik niet anders dan mijn hand voor de mond slaan. Voor me prijkt in diepzwarte koeienletters de naam van Tineke1 op de nog smetteloos witte huid van de vissersboot. Ik ben ‘speechless’. Al filmend met mijn cameraatje nader ik voorzichtig de boot. Doodeng want het strand ligt vol met dunne warrige netten of oude kluwen ervan en voor je het weet lig je erin verstrikt op het zand. “ Een letter alstublieft!” had ik zaterdag gesmeekt toen bleek dat de schilder eerst nog een andere boot moest doen. Met een stralende lach had hij gezegd zijn best te zullen doen. En hij had dus woord gehouden. Op de andere kant van de boot staat in even grote letters ‘Tineke2’ geschreven, wat een eer! De boeg steekt hoog de lucht in en werpt een schaduw op het harde zand. Voor de boot staat juist een menigte vrouwen en mannen op vis te wachten. Het geeft een extra feestelijk gevoel, net alsof ze speciaal voor ‘onze boot’ gekomen zijn. De verwachte boot stuitert door de branding op het strand af. Men maakt aanstalten om met kleren-en-al het water in te gaan om de vis te lossen. Ik loop nog drie rondjes om de boot en kan het nauwelijks geloven. In Gambia heeft het lang niet zo’n emotionele lading, misschien zelfs wel helemaal niet. Iemand betaalt de verf en dat lijkt zo ongeveer het enige dat telt. Eigenaar Lamin is juist bezig een rode rand aan te brengen. Heb ik ze wel de kleuren van de Hollandse vlag uitgelegd? De schilder is met een houtskooltje op de andere boot aan het schetsen. De voorpunt heeft hij al klaar en ziet er heel Afrikaans uit met zijn felle kleurige figuurtjes op een knalgroene ondergrond. Een knaloranje leeuw met open bek prijkt op de achtersteven.
‘Je maintiendrai ‘ schiet me te binnen en denk aan de leeuw op het ansichtkaartendoosje van mijn vader. Ik zal handhaven.