32 dinsdag 16 november 2010

32 dinsdag 16 november 2010, Kartong
Tobaski, eerste dag, Djanko’s compound
Zo. De helft van de “ram” (mannetjes schaap) is naar binnen gewerkt door de familie. Zeggen en schrijven drie minuten heeft het geduurd voor de ovalen ijzeren schalen met schapenvlees en gebakken uien leeg waren. Een voor de mannen en een voor de vrouwen en kleine kinderen samen. “Adomo! Eat Mama!” Ik doe mijn uiterste best het tempo bij te houden, maar helaas. Onmogelijk dat zij het vlees ook nog kauwen in die tijd. Ze schrokken het letterlijk naarbinnen. “Tobaski is eating, eating, eating..” verzekert Djanko me breeduit lachend. Hij heeft het schaap met een machete in tientallen onduidelijke brokken en slierten gehakt. Ik kan er geen systeem in herkennen, ogenschijnlijk hakt hij er slechts op los. De poten heeft hij verzameld in een emmer. Ze steken rechtop in de lucht. Op een groot palmblad ligt de losgesneden huid, met de kop er nog aan, er verlaten bij. Kleine Ibraima trekt de tong uit de enigszins open gevallen bek. Ernaast staat Fanta met de kloten te spelen. Ze houdt ze bij haar oor en keert ze om en om, alsof ze een paar oorbellen uitprobeert. Ik verbaas me nergens meer over, hoewel het wel altijd nog gekker kan.
Ondertussen hebben de jongens de lever in stukken gehakt en is de schoonzus die aan het klaarmaken. Tot aan het eten van de lever moeten de oudere vrouwen vasten. Voor hen geen “monoo”als ontbijt, een soort gortepap met karnemelk. (het is vast iets anders maar dat ken ik domweg niet). Voor hen ook geen “chakraa”, couscous met zure melk en veel suiker. De overige familieleden, inclusief mezelf, hebben zich ongans gegeten aan het goedje. De enorme stalen schaal wordt van zijn laatste restjes ontdaan door de tweejarige Zainab. Ze stopt de enorme lepel in haar mondje en morst er lustig op los. Ze zit helemaal onder, maar niemand die zich daaraan stoort. Sterker nog, alleen ik zit nog bij haar op een veel te laag houten krukje en bedenk me hoe ik het beste overeind kan komen. Een heel geworstel als ik het steunen op mijn linkerarm wil vermijden. Op de “prayground”ging dat vanochtend meteen al goed mis.
Fanta had bedacht dat ik maar mee moest doen met het buigen, knielen en weer opstaan. Ach wat let me, schoot het door me heen, als zij dat nou prettig vindt.. Maar ik kwam dus onmogelijk overeind op mijn bidkleedje. Ik steunde op mijn armen om me een zwiep naar boven te geven en Au! Au! Ik kon nog net vermijden dat ik het niet hardop zei in de doodstille menigte met biddende moslims. “I stay like this” verzekerde ik het meisje en trok een gezicht waarop je kon lezen dat niemand me hiervan af kon brengen. Terwijl honderden mensen voorover bogen in hun kleurige kledij stond ik fier overeind. Maar wel een beetje ongemakkelijk.. dus toch maar zitten en maar zien hoe ik later overeind kom met mijn stramme lijf. Zittend kon ik mooi foto’s nemen en het schouwspel gadeslaan, hoewel, er was qua actie weinig te zien. In de verte wat gemummel van de imam en om me heen zich vervelende kleine kinderen met veel te grote nieuwe schoenen aan.
Na een half uur is het bekeken. Men wenst elkaar een goede Tobaski. “Hoeveel ram hebben jullie?”is de vraag die toch wel vaak gesteld wordt. Normaal is 1 per familie, maar sommigen hebben er drie en doneren er dan bijvoorbeeld een aan arme mensen. De mannen in wijde boubous, de vrouwen in hun mooi geborduurde jurken gaan huiswaarts. De ram moet geslacht.
Ik slof er tussendoor met mijn Senegalese rood gele geborduurde outfit. Hoe meer borduursel, destemeer bewondering, want duur. Mijn te ruime slippers beletten me normaal te lopen. Ik verlies ze in het mulle zand. De te strak omgeknoopte wikkelrok doet nog eens een extra duit in het zakje. De “tiko” heeft Syreh kunstig om mijn hoofd geknoopt en mijn voorkomen lijkt respect af te dwingen. De buurvrouw kwam vanmorgen uit haar compound rennen toen ze me aan zag komen. Ze trok de hoofddoek van haar hoofd en spreidde hem met een elegant gebaar voor me uit in het zand. Alsof de rode loper uitgerold werd voor de koningin.. Stomverbaasd , maar vooral beduusd keek ik van de doek in het zand naar haar. “ You are soooo beautrifull!!!” riep ze uit. Ik voelde me hopeloos vereerd.

In de familiedrukte met haperende boxen die proberen muziek voort te brengen, poog ik me terug te trekken en te schrijven.
“Are you glad to see me?!”
Fanta van veertien is binnen gekomen en neermt plaats op het bankje waar ik me net in alle rust heb geinstalleerd. Verdorie, hoe lossen we dit nu weer netjes op? Subtiel erop aandringen de kamer te verlaten heeft geen enkele zin. Dovemansoren. Dus zeg ik haar dat ze straks terug mag komen maar dat ze nu weg moet gaan. “Doo kuooo.. werk..” verduidelijk ik, wijzend op de laptop. Echt leuk vind ze het niet, maar ze gaat wel. Niet nadat ze eerst nog even gecheckt heeft wat er in mijn kopje zit. Een onduidelijk mengsel van nescafe, melkpoeder en suiker. Nee, ik ga niet uitleggen dat dat koffie wordt.
De vrouwen zijn alweer het volgende item aan het voorbereiden. Djanko brengt wat schaaltjes met vlees rond. Naar mensen die geen geld voor een ram hebben..