99 vrijdag 26 maart 2010

99 vrijdag 26 maart 2010, compound D., Kartung
Wat vijf zakken cement een verschil kunnen maken.Opeens is een kippenhok een huis. Met een heuse cementen vloer en een ommuurd plaatsje buiten om een bad te kunnen nemen..Tel daarbij op een houten ledikant met kastjes, een klerenhanger aan de muur en een rechte (keuken)stoel en het is onmiskenbaar een bewoond huis.
D.woont met zijn familieop een compound, een ommuurd stuk grond. Het langgerekte huis is acht jaar geleden gebouwd. Zijn vader- een goede kleermaker - overleed onverwachts. Zijn broer zei tegen de achterblijvers: jullie hebben geen eigendom hier, wegwezen! Moeder en haar 8 kinderen vertrok naar elders.Even buiten Kartung werd de bush gekapt en de grond ommuurd. De muren en het dak werden geplaatst. De rest moest maar mettertijd gebeuren. Mondjesmaat als er geld is. Het huis is in vijf stukken verdeeld. D.Heeft het laatste stuk: twee kamers achter elkaar. Leeg, kaal en nog lang niet af.De vloers ia van aangestampte aarde. Als het straks regenseizoen is kan hij zijn eigen stem niet meer horen, zo zal de regen op het golfplaten dak kletteren. Een golfplaten plafond is nodig om het geluid, stof en muskieten buiten te houden. Maar geld voor golfplaten is er niet.
Het is ondenkbaar voor mij dat ik straks op een dure Auping lig en hij op een stromatras in een hoek van de kamer.Als oud vuil..nee dus..nooit niet.
De eerste zakken cement geven zoveel resultaat- een gladde stenen vloer - dat ik besluit meer te kopen. Dan kan het badplaatsje ook gedaan worden.De metselaar is een vakman. Het plaatsje water mooi af in een gootje en het putje heeft hij gemaakt van losse steentjes. Een emmer en een plastic kop erbij en je kunt "douchen"..
De zon komt open strooit een waterig licht tussen de palm- en mangobomen door."Paradijs" is het eerste wat me te binnen schiet."What is paradise?" vraagt D. alsik het geschreven stukje voor hem vertaal. Hij glimlacht als ik het uitleg." Oh yes, now I know..".Het moet heel gek voor hem zijn mij hier te hebben. Het is zijn eerste vrije dag na vijf maanden werken in Boboi Lodge.Daar waar ik mijn tent een lange tijd had staan. Het heeft me weken gekost hem ervan te overtuigen dat hij dat niet volhoudt.Zeven dagen in de week van 's ochtends 7 tot 's avonds 9.Hij was er vrijwel zeker van dat hij ontslagen zou worden als hij erom vroeg."Guess what..?!" riep hij vorige week enthousiast, "..Saturday I have a day off!"
En nu heeft hij me officieel uitgenodigd om te logeren op de compound.
Als hij in alle vroegte opstaat de volgende dag, vraag ik hem wat hij ingodsnaam van plan is. "Morningprayer. But first a bath". Ok,leg het me maar uit hoor, want ik weet dat allemaal niet.
Het badplaatsje wordt "ingewijd" met het water dat hij over zijn kop gooit. Onwennig in deze nieuwe omgeving kleed ik me uit en neem ook een bad.
Daarna eerst maar eens schrijven. Tot me door laten dringen wat er nu weer allemaal gebeurd is. D.kijkt nieuwsgierig over mijn schouder in het volgekladderde schriftj."pfoehh" zucht hij als ik bladzij na bladzij omsla om te laten zien wat ik tot nu toe geschreven heb.Hij wil graag weten wat er staat. In mijn beste Engels probeer ik het te vertalen, maar ik schiet duidelijk tekort. Zijn Engelse vocabulaire is veel kleiner dan de mijne en het is zoeken naar omschrijvingen en synoniemen. Even later worden we door zijn moeder geroepen voor het ontbijt. Samen met zijn zus en zijn moeder zit ik rond de pan met pap.Sato, een pap die nog het meest op havermout lijkt.In een oud mayonaise emmertje zit een bruin sausje. "Peanutbutter with baobab".Ik hoorde het gestamp van de groundnuts al vroeg in de ochtend. Moeder Fatou giet het over de pap zoals wij dat met stroop zouden doen.Ik smul, heerlijk! D. en zijn broers zitten verderop rond de papschaal. Moslim..Mannen en vrouwen eten gescheiden.Zou ik fotoos mogen maken? "Nkono fata" zeg ik; ik ben vol, leg de lepel op het deksel en haal de camera."No problem". Ami - D's zus - legt in haar beste Engels uit dat ze dit alleen in het weekend eten als ontbijt. Voor iederen brood kopen is veel te duur. Doordeweek doet men het met het restje rijst van de vorige dag. Of gewoon een lege maag. Zijn moeder verdient de kost door in de "gardens" te werken. Een keihard bestaan. Alsmaar emmers water sjouwen om de planten te laten groeien.D. heeft de grootste bewondering voor zijn moeder en is gek op haar. Ze staat bij hem op de eerste plaats. In Brikama verkoopt ze de plastic teilen gevuld met tomaten.Soms 100 dalasis, soms maar 75 dalasis per teil. Niet te geloven: drie euro voor een enorme teil tomaatjes.. Ondanks het zware bestaan is het en goedlachse stevige vrouw. Het lijkt alsof haar ogen altijd glunderen en haar mond altijd glimlacht.
Het kleinkind op haar schoot krijgt af en toe een lepelpap naar binnen gegoten.Haar hele gezichtje zit onder, want de lepel is veel te groot voor haar kleine mondje.
Na het ontbijt moet D. een "little job" doen.Op zijn vrije dag??Ja tien, Zo ziet hij dat en jij moet maar even wachten. Hier doe je klusjes en help je de familie.Dat ik op de fiets zou willen om het land van zijn moeder te fotograferen.. "Later maybe!"
Ik maak mijn verhaal af, zet mijn alsmaar pijnlijke voeten in de bamboecreme en poets mijn tanden.Over het nieuwe muurtje van de badplaats kijk ik regelrecht de bush in. Adembenemend mooi.
Ik mag dan een half Gambiaanse zijn, het bezoek aan het lokale toilet - een gat in de vloer - hoop ik nog even uit te kunnnen stellen..